වාත රෝගයන් නිසාවෙන් පීඩා විඳින පිරිස එන්න එන්නම වැඩිවන බවක්‌ දක්‌නට ලැබෙන්නේ ඒ පිළිබඳව සමාජය තුළින් අසන්නට ලැබෙන කතාබහ නිසාවෙනි. අද අපි ඒ පිළිබඳ විමසා බලමු.
සන්ධිගත වාත රෝග යනු ශරීරයේ ලොකු කුඩා සන්ධි ඇසුරු කර වේදනාව උපදවමින් එදිනෙදා ක්‍රියාකාරකම් පවා අඩාල කරන රෝග තත්ත්වය ලෙසට සරලව හඳුන්වාදිය හැකිය.
රෝගය ඇති කරන සන්ධි වර්ග ගැන කතා කරනවා නම්, ප්‍රධාන වශයෙන් දැකිය හැකි වන්නේ දණහිස සන්ධිය, උකුල සන්ධිය, බොලට සන්ධිය (වළලුකර) ලෙසින් පාදයේදී ප්‍රධාන වෙයි.
අත්වලදී උරහිස සන්ධිය, වැළමිට සන්ධිය, මැණික්‌කටුව ආශ්‍රිත සන්ධි ස්‌ථාන සහ අත් පාදවල ඇඟිලි පුරුක්‌ ඇසුරු කළාවූ විවිධ වූ සන්ධි තුළ වාත රෝග පැන නගී. ඊට අමතරව කොඳු ඇට පෙළ අස්‌ථි සන්ධි සහ ශරීරයේ සෙසු අවශේෂ සන්ධි වල සන්ධි ගත වාත රෝගයන්හිදී පීඩාව ඇකි කරයි. මෙහිදී සන්ධි ස්‌ථාන 2 ක් එකට එකතුවන අවකාශ ස්‌ථානයන් දූෂිත වාතයන් සහ අනුබද්ධ අනෙකුත් දොaෂයන් සමඟ එකතුවී පීඩාකාරී සන්ධිගත වාත වේදනා උපදවාලයි.
සන්ධිගත වාත රෝග ඇතිකර අනෙකුත් දොaෂයන් මොනවාද?
මෙහිදී වාතය සමඟ අනුබද්ධ වන දූෂිත කප හෝ (සෙම) දූෂිත පිsත හෝ දූෂිත රක්‌තය දූෂිත ආමය (දූෂිත රස ධාතුව ආමය නිර්මාණය කරයි.) අනෙකුත් දොaෂ ලෙස විග්‍රහ කළ හැක.
මෙහිදී එම අනුබද්ධ දොaෂයන්ට අනුව යමින් වාතය මෙහෙයවීම මත ඇති කරනු ලබන සන්ධිගත වාත රෝග කුමක්‌දැයි රෝග පරීédවෙන් පසුව මනාව අවබෝධකොට ගෙන නිවැරදි හා ප්‍රත්‍යé චිකිත්සාවට යොමුවීම අතිශය වැදගත්ය.
විවිධ සන්ධිගත වාත රෝග මොනවාද?
මෙහිදී ආමය ඇසුරු කළ වාතය ආම වාතය නම් වූ සන්ධිගත වාත රෝගය ජනිත කරනු ලබයි. රක්‌තය ඇසුරු කළා වූ හා පිත ඇසුරු කළාවූ සන්ධිගත වාත රෝග වාත රක්‌ත, කෝෂ්ඨුක ශීර්ෂ (මෙය ආගන්තුක හේතූන් මත පැන නැගී පසුව දොaෂ හා එක්‌වේ.) වැනි වාත රෝග උපදවාලයි. කප හා මුසු වූ වාත දොaෂ සන්ධි ඇසුරු කළ කල්හි උදෙක්‌ ප්‍රමේහ වාත තත්ත්වයන් සන්ධිගතව හා ශරරීරගතව නිර්මාණය කරයි. එහෙත් කප දොaෂයන්ට අමතරව සෙසු දොaෂයන්ද අඩු වැඩි ලෙස මෙයට දායකත්වය සපයයි. මෙහි සඳහන් කළ සෑම සන්ධිගත වාත රෝග අවස්‌ථාවකදීම ඇසුරු කළාවූ ප්‍රධාන දොaෂයට අනුව යමින් රෝග ලéණ පහළ වන බැවින් ආමවාත, රක්‌තවාත ආදී ලෙසට ඒවා නාමකරණය කර ඇත. ඊට අනුව චිකිත්සාවන්ද විවිධ හා වෙනස්‌ ස්‌වරූපයක්‌ ගනී.
සන්ධිගත වාත රෝග ලéණ මොනවාද?
ආම වාතයේදී මුල් අවධියේ ඉඳිමුම, වේදනාව, සන්ධිවල බරබව, ක්‍රියාකාරිත්වයේ පවතින අපහසුව සහ පීඩාකාරීබව ප්‍රධාන ලෙස දැක්‌විය හැකිය. රෝගය ලොකු සන්ධිවල සිට කුඩා සන්ධි දක්‌වා ආක්‍රමණය පැතිරී යයි.
රක්‌aතවාතයේදී ඉදිමුම ප්‍රදාහිත ලéණ දැවිල්ල හා සන්ධීන්ගේ ක්‍රියාවන් අඩපණවීම දැකගත හැක. මෙහිදී කුඩා සන්ධිවල සිට විශාල සන්ධි දක්‌වා ආක්‍රමණය පතුරුවයි.
ප්‍රමේහ සන්ධිගත වාත රෝග අවස්‌ථාවන්හිදීද ඉදිමුම ප්‍රකට වන අතරම එම ඉදිමුම සන්ධිවලට පමණක්‌ සීමා නොවී ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ පුරා විශේෂ වශයෙන් දැකගත හැක. එසේම වේදනාවට අමතරව සෙසු අවස්‌ථාවන්හිදී දැකිය නොහැකි කැසීම් ආදිය මෙහිදී ප්‍රකට වේ.
මෙහිදී සඳහන් කළ යුතු තවත් කරුණක්‌ වන්නේ ප්‍රවෘත රක්‌තවාතයට නිසි පිළියම් නොලද කල්හි දිගුකාලීන ප්‍රතිsපලයක්‌ ලෙසට ප්‍රමේහ වාත තත්ත්වය සන්ධි ඇසුරු කර පැන නැගිය හැකි බවයි.
මේ සඳහන් කළාවූ අවස්‌ථාවන්ට අමතරව තවත් විවිධ හේතූන් නිසා ඇති කළා වූ සන්ධි ඇසුරු කළ වාත රෝග බොහොමයක්‌ පවතී. එබැවින් චිකිත්සාවේදී මේ එකිනෙක රෝග වශයෙන් වෙන්කොට හඳුනාගෙන පිළියම් සඳහා යොමුවීම සාර්ථක චිකිත්සාවකට පිටිවහල සලසයි.
ඒ මන්ද යත් සියලුම සන්ධි ඇසුරු කළ වාත වේදනාවන්ට එකම තෙල් වර්ගයක්‌, එකම තැවිලි ක්‍රම වේදයක්‌ හෝ ඖෂධ පන්තියක්‌ සාධාරණ නොවන නිසාවෙනි. ඒ එකිනෙකට වෙන වෙනම සාධාරණ චිකිත්සා පද්ධතියක්‌ පවතින නිසාවෙනි.
මෙම කරුණු අවබෝධයෙන් තොරව කරනු ලබන චිකිත්සාව අසාර්ථක මෙන්ම අනිටු ප්‍රතිවිපාක ඇති කරන්නාවූ තත්ත්වයක්‌ බව විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතුය.
චිකිත්සාවන් ගැන විස්‌තර කරනවා නම්,
ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාවේ මෙන්ම පුරාණ හෙළ වෙදකමේ ද මෙම රෝග ත්ත්වයන් සඳහා ඊට අනන්‍ය වූ සුවිශේෂී චිකිත්සා ක්‍රමවේදයක්‌ මනාව දක්‌වා ඇත. වර්තමානය කාර්යබහුල හා éණික ප්‍රතිඵල අපෙක්‌ෂාවෙන් කරනු ලබන ප්‍රතිකර්මවලට වඩා මෙම ප්‍රතිකාර ප්‍රත්‍යé හා දීර්ඝ කාලීන සුවය සඳහා අනිවාර්යයෙන්ම වැදගත් වන බව දැක්‌විය හැක. මෙහිදී මුළුමනින්ම රෝගය පහ කර දමනු ලබන අතර රෝගී වූ සන්ධි පෙර තිබූ ආකාරයටම නිරෝගී ක්‍රියාකාරිත්වයට පත්කරලීමේ හැකියාවද මෙහිදී පවතී. මෙහිදී විශේෂයෙන්ම මතක තබාගත යුතු වන්නේ දැඩි ලෙස සන්ධි ක්‍රියාකාරිත්වය විනාශවීමට ප්‍රථම චිකිත්සා සඳහා යොමුවීමටයි. රෝග තත්ත්වය නියම ආකාරයෙන් හඳුනාගැනීම තුළ නිට්‌ඨාවට සුවය ලබා ගැනීමේ හැකියාව ඇත.
